Chrzest.

[konik]

Poet - zajrzawszy do naszych swietych pism, czyli na ten przyklad Nowego Testamentu przekonac sie mozna , iz Apostolowie rowniez miewali podobne dylematy z dezorientacja i zamieszaniem. Aby dorosnac do odpowiedzialnej religii milosci, wiary milosci, chrzescijanstwa milosci najpierw trzeba przejsc szkolenie z pewnych podstaw i regul, aby sie nie pogubic i nie wziac grzechu za przejaw milosci. Kon osobiscie nie jest pewien, czy juz uzyskal z takowych kursow i szkolen koncowe zaliczenie ( ciagle jakies nowe egzaminy kazdego dnia profesor Zycie przynosi). A Ty juz magisterke na tym uniwerku Pana Boga uzyskales?
Ide do stajni - musze znow sie przygotowac na trudy dnia jutrzejszego - moze uda mi sie niczego nie oblac

[Anteas]

Anteas zadal celne pytanie, zacziem ja odpowiem tez na tyle celnie, zeby padl trupem :-P

Nareszcie do grobu :mrgreen: Tylko przypadkiem nie budzcie mnie przed kocem świata, muszę się wreszcie wyspać

a dowierzajacy Anteas musi zadowolic sie jedynie pouczaniem proboszcza

Jak już pisałem jestem niewierzący

( o ile ksiedzu jeszcze starczy cierpliwosci do Anteasa )?

Nic się nie martw. Ja z księżmi kontaktuje się głównie służbowo, a służbowo jestem nie tylko głęboko wierzący ale też pozbawiony jakichkolwiek wątpliwości i ślepo posłuszny kościelnym przełożonym.

Zachowanie tradycyjnego wykladu wiary daje gwarancje takiej jasnosci dajacej miejsce na takie nadzwyczajne czyny milosierdzia przy nie zaciemnianiu zdrowej i jasnej nauki kosciola.

Dawniej było lepiej.

[Anteas]

Waham się, czy w dobrym temacie piszę ten post, ale w sumie dotyczy podobnej sprawy, mianowicie zmniejszania wymagań wobec wierzących (i niewierzących ale praktykujących też oczywiście). Przynajmniej ja mam takie odczucie po przeczytaniu obu artykułów, a sądząc po komentarzach nie jestem w swoim odczuciu odosobniony. W każdym razie zdaję się na osąd administracji co do umiejscowienia tego posta. Jeśli stworzyłem oftopa, to mam nadzieję (chrześcijańską) na dostąpienie miłosierdzia (chrześcijańskiego) ze strony administratorów.

Jako rzekłem wyżej, sprawa dotyczy nie chrztu ale zmniejszania wymagań wobec wierzących. A dokładnie wymagań w sferze seksualnej (ale brzydkie słowo), czyli tej, o której dżentelmeni nie rozmawiają (tak samo jak o pieniądzach). Jednak dyskutowaliśmy już na temat i wiadomej sfery doczesnej egzystencji jak i pieniędzy, więc myślę że się nie obrazicie na mnie. Zaznaczam jednocześnie że nie jestem dżentelmenem tylko zwykłym chłopem. Zatem przestaję ględzić i wklejam wspomniane artykuły.

Pierwszy

Drugi

Sugeruję też poczytać komentarze.
Jednocześnie mam nadzieję że jeśli wyniknie dyskusja na ten temat, to będzie się bez ofiar śmiertelnych.

[Marek MRB]

Podzielam Twoje obawy. Oby niesłusznie!

[Twin]

Podzielam Twoje obawy. Oby niesłusznie!

Ale obawy co do samego potencjalnego rozluźnienia zasady nierozerwalności małżeństwa czy co do ewentualnych ofiar śmiertelnych w dyskusji?

Co do obaw o to nad czym dyskutują duchowni to i my sami też chyba mamy czego się obawiać http://ekai.pl/wydarzenia/ostatnia_chwi ... y-moralne/

[Poet of de Fall]

Kościół Katolicki ma 2000 lat i zawsze się zmieniał. Tak jak wszystko inne musiał dostosować się do zmieniających się realiów albo odejść w zapomnienie. Wybrał to pierwsze i kontynuuje ewolucję do dzisiaj. Właśnie ewolucję, bo rewolucje w kościele zwykle nie wychodziły mu na dobre. Ewolucja w sprawie rozwodników jak widać jest już w toku. Kiedyś rozwód był czymś strasznym. Potem stopniowano jego krytykę. Dzisiaj biskupi (oczywiście nie polscy ) inicjują dyskusje o dopuszczaniu rozwodników do eucharystii (o zgrozo!). A za jakieś 100 lat o całej sprawie nikt nie będzie pamiętał, bo rozwodnik w kościele nie będzie budził żadnych emocji.

[Twin]

Kościół Katolicki ma 2000 lat i zawsze się zmieniał.

Jakieś konkrety na temat zmian nauki Kościoła?

Ewolucja w sprawie rozwodników jak widać jest już w toku.

W tym własnie problem, że to by nie była ewolucja ale jak sam wspomniałeś rewolucja. Jawne odwołanie szóstego i dziewiątego przykazania i puszczenie w niepamięć słów Jezusa:
Mt 5,31-32
31. Powiedziano też: Jeśli kto chce oddalić swoją żonę, niech jej da list rozwodowy.
32. A ja wam powiadam: Każdy, kto oddala swoją żonę - poza wypadkiem nierządu - naraża ją na cudzołóstwo;a kto by oddaloną wziął za żonę, dopuszcza się cudzołóstwa.
(BT)

Mt 19,3-9
3. Wtedy przystąpili do Niego faryzeusze, chcąc Go wystawić na próbę, i zadali Mu pytanie: Czy wolno oddalić swoją żonę z jakiegokolwiek powodu?
4. On odpowiedział: Czy nie czytaliście, że Stwórca od początku stworzył ich jako mężczyznę i kobietę?
5. I rzekł: Dlatego opuści człowiek ojca i matkę i złączy się ze swoją żoną, i będą oboje jednym ciałem.
6. A tak już nie są dwoje, lecz jedno ciało. Co więc Bóg złączył, niech człowiek nie rozdziela.
7. Odparli Mu: Czemu więc Mojżesz polecił dać jej list rozwodowy i odprawić ją?
8. Odpowiedział im: Przez wzgląd na zatwardziałość serc waszych pozwolił wam Mojżesz oddalać wasze żony, lecz od początku tak nie było.
9. A powiadam wam: Kto oddala swoją żonę - chyba w wypadku nierządu - a bierze inną, popełnia cudzołóstwo. I kto oddaloną bierze za żonę, popełnia cudzołóstwo.
(BT)

Gdyby tych słów nie było w Ewangelii to można by mówić o ewolucjach, przystosowaniach do innych czasów (jak o jeździe samochodem zamiast na osiołku ). Jeśli jednak to, co było grzechem przestaje się nazywać grzechem i zdaje się to stawać normą to jaka to ewolucja? To zmiana o 180 stopni.

[Poet of de Fall]

Kościół Katolicki ma 2000 lat i zawsze się zmieniał.

Jakieś konkrety na temat zmian nauki Kościoła?

Mówiłem o Kościele ogólnie, a nie jego naukach. Ale niech Ci będzie. Np stosunek do kary śmierci.

W tym własnie problem, że to by nie była ewolucja ale jak sam wspomniałeś rewolucja. Jawne odwołanie szóstego i dziewiątego przykazania i puszczenie w niepamięć słów Jezusa...

Ewolucja i rewolucja mogą wprowadzić ta samą zmianę, tyle że ewolucja może dokonać tego w sposób niezauważalny (bo rozciągnięty w czasie). A co ww. cytatów, to wszystko zależy od ich interpretacji. A tą Kościół zawsze może zmienić (najlepiej ewolucyjnie).

[Anteas]

Pierwszy

"Nauczanie Kościoła o małżeństwie i rodzinie jest bardzo jasne. Kościół nie może go zmienić"

No w sumie nie może, ale może zrobić wiele innych rzeczy. Na przykład może zmienić akcenty. Dla tego nie przywiązuję większej wagi do tego, że Kościół nie może zmienić nauczania, bo może zmienić praktykę, i chyba właśnie tego jesteśmy świadkami. Skoro oficjalnie, przed kamerami OŚ chrzci dziecko ludzi którzy świadomie i dobrowolnie, można rzec że dla kaprysu żyją w grzechu ciężkim, to chyba coś się zmienia. Dawniej coś takiego księża robili nieoficjalnie, niemal w tajemnicy. No ale skoro biskupi dyskutują o Komunii Świętej dla rozwodników? Być może za chwilę się inni zgłoszą;
-Ja regularnie chodzę do prostytutki, ale jestem wierzący i...
-A mnie na prostytutkę nie stać (mnie też) i jestem skazany na samopomoc, ale też chcę przystępować...
-A ja mam trzy kochanki, nie chcę z żadnej zrezygnować a Kościół nie pozwala mi się ożenić ze wszystkimi trzema, więc może pozwoli...

Ale czemu ograniczać się do szóstego?

-Ja poddałam się aborcji, ale skoro rozwodnikom wolno to czemu nie mordercom...
-A ja kazałem dać dziadusiowi zastrzyk, ale jestem dobrym chrześcijaninem, bo chciałem ulżyć dziadusiowi w cierpieniu więc mogę jako dobry chrześijanin...
-A ja potrzebowałem na piwo, więc zadźgałem w parku, w nocy dziadka i zabrałem mu dziesięć złotych polskich, bo więcej nie miał. Ale ja to zrobiłem w szlachetnym celu, bo trzeba przecież wspierać polski przemysł. Browarniczy. Więc nie widzę powodu dla którego...

_______________________________

Drugi

"Nie wystarczy powiedzieć: jestem rygorystą czy jestem laksystą. Takie postawienie sprawy powoduje impas w dzisiejszej dyskusji."

Trzeba jasno i wyraźnie nakreślić granice, których przestrzegać nie wolno!

"Dlatego jeśli zajmiemy się wyłącznie regułami i powiemy, że to, co było do tej pory zakazane, odtąd jest dozwolone, to popadniemy w absurd."

Do każdej ustawy są przepisy wykonawcze, zatem nie trzeba zmienić ustawy, wystarczy zmienić przepisy wykonawce, albo nawet interpretacje tych przepisów. Kościół przecież może to zrobić, jest nieomylny (przynajmniej w swoim mniemaniu) więc jaki problem?

"Dlatego trzeba potraktować tę sprawę naprawdę głęboko i pokazać ludziom, że jest to wyzwanie dla ich wolności, a nie jakieś reguły, które się im narzuca."

Ciekaw jestem jaka jest praktyczna różnica między regułami a wyzwaniem dla wolności? :mrgreen: I podejrzewam że...

__________________________

Felis Catus
I jego łapy

__________________________

Ojciec Święty rzecze

"Franciszek wyszedł od sakramentu bierzmowania udzielanego podczas Mszy św. Ten, kto go otrzymuje, wykazuje pragnienie, by żyć po chrześcijańsku, to znaczy świadczyć o Jezusie Chrystusie. To ktoś, kto myśli jak chrześcijanin, czuje jak chrześcijanin i działa jak chrześcijanin - innym słowy jest konsekwentny w swym życiu chrześcijańskim"

Ja? Nie wiem jak to jest w Watykanie, ale mnie nie wydaje się że każdy kto przyjmuje bierzmowanie automatycznie pragnie żyć po chrześcijańsku, świadczyć o Chrystusie. Nie wydaje mi się też że "myśli jak chrześcijanin, czuje jak chrześcijanin i działa jak chrześcijanin" i jest na mocy sakramentu "konsekwentny w swym życiu chrześcijańskim"
Wydaje mi się że Ojciec Święty myśli życzeniowo.

"ludzie którzy nie żyją konsekwentnie swą wiarą wyrządzają wiele zła"

Cytat jak ulał pasuje właśnie do rozwodników i do osób które z powodu swojego widzimisię nie zawarły małżeństwa. Tylko z jakiej parafii Papierz właśnie takie osoby premiuje?

________________________

Cytaty są z przytoczonych artykułów. Żeby nie nabijać niepotrzebnie postów odniosę śię jeszcze do wypowiedzi brata Poeta;

Kiedyś rozwód był czymś strasznym. Potem stopniowano jego krytykę.

Owszem, teraz dopuszcza się nawet rozwód kościelny. O ile mi wiadomo jest go nawet łatwiej uzyskać niż normalny. Oczywiście niektórzy się mogą oburzyć że to nie rozwód, tylko unieważnienie, a to co innego... Tylko czy jest praktyczna różnica między rozwodem a unieważnieniem? Może tylko to, że można Komunie przyjmować. Ale rozwodnikom nie chce się unieważnić małżeństwa, najwyraźniej wygodniej im żyć w grzechu śmiertelnym. Trzeba tylko zmienić nauczanie/praktykę/interpretacje* i w ten sposób zagłuszyć wyrzuty sumienia.

_______________________

Objaśnienia;
* - Niepotrzebne skreślić.

[hiob]

Dla tego nie przywiązuję większej wagi do tego, że Kościół nie może zmienić nauczania, bo może zmienić praktykę, i chyba właśnie tego jesteśmy świadkami. Skoro oficjalnie, przed kamerami OŚ chrzci dziecko ludzi którzy świadomie i dobrowolnie, można rzec że dla kaprysu żyją w grzechu ciężkim, to chyba coś się zmienia.

A skąd wiemy, że ludzie ci "świadomie i dobrowolnie, można rzec że dla kaprysu żyją w grzechu ciężkim"? Czy jakieś dokumenty Kościoła nas o tym informują? Czy znamy ich sytuację? Pytam, bo nie wiem, ale czy np. nie są to osoby, które z jakiś innych przyczyn nie mogą się pobrać? Np. z takiego powodu, że jedna z nich jest po rozwodzie?

No ale skoro biskupi dyskutują o Komunii Świętej dla rozwodników? Być może za chwilę się inni zgłoszą;
-Ja regularnie chodzę do prostytutki, ale jestem wierzący i...
-A mnie na prostytutkę nie stać (mnie też) i jestem skazany na samopomoc, ale też chcę przystępować...
-A ja mam trzy kochanki, nie chcę z żadnej zrezygnować a Kościół nie pozwala mi się ożenić ze wszystkimi trzema, więc może pozwoli...

Ale czemu ograniczać się do szóstego?

-Ja poddałam się aborcji, ale skoro rozwodnikom wolno to czemu nie mordercom...
-A ja kazałem dać dziadusiowi zastrzyk, ale jestem dobrym chrześcijaninem, bo chciałem ulżyć dziadusiowi w cierpieniu więc mogę jako dobry chrześijanin...
-A ja potrzebowałem na piwo, więc zadźgałem w parku, w nocy dziadka i zabrałem mu dziesięć złotych polskich, bo więcej nie miał. Ale ja to zrobiłem w szlachetnym celu, bo trzeba przecież wspierać polski przemysł. Browarniczy. Więc nie widzę powodu dla którego...

Jakieś podstawy do tego sarkazmu? Wydaje mi się, że nie ma powodu do takich "spekulacji". A biskupi nie dyskutują o Komunii Świętej dla rozwodników - każda rozwiedziona osoba może do Komunii Świętej przystępować, jeśli jest w stanie łaski uświęcającej.

"Franciszek wyszedł od sakramentu bierzmowania udzielanego podczas Mszy św. Ten, kto go otrzymuje, wykazuje pragnienie, by żyć po chrześcijańsku, to znaczy świadczyć o Jezusie Chrystusie. To ktoś, kto myśli jak chrześcijanin, czuje jak chrześcijanin i działa jak chrześcijanin - innym słowy jest konsekwentny w swym życiu chrześcijańskim"

Ja? Nie wiem jak to jest w Watykanie, ale mnie nie wydaje się że każdy kto przyjmuje bierzmowanie automatycznie pragnie żyć po chrześcijańsku, świadczyć o Chrystusie. Nie wydaje mi się też że "myśli jak chrześcijanin, czuje jak chrześcijanin i działa jak chrześcijanin" i jest na mocy sakramentu "konsekwentny w swym życiu chrześcijańskim"
Wydaje mi się że Ojciec Święty myśli życzeniowo.

Ojciec Święty naucza, więc mówi to, co być powinno. To nie jest myślenie życzeniowe, tylko stwierdzenie czym Sakrament Bierzmowania jest w swej istocie. Czy jeśliby powiedział on, że "każdy kto przyjmuje Najświętszy Sakrament wykazuje pragnienie przyjęcia żywego Jezusa" to też by myślał życzeniowo? Przecież wiadomo, że są katolicy nie do końca wierzący w to, że Eucharystia yo jest Żywy Bóg, a przyjęcie Jej jest spotkaniem z Bogiem.

"ludzie którzy nie żyją konsekwentnie swą wiarą wyrządzają wiele zła"

Cytat jak ulał pasuje właśnie do rozwodników i do osób które z powodu swojego widzimisię nie zawarły małżeństwa. Tylko z jakiej parafii Papierz właśnie takie osoby premiuje?

Myślę, że tu nie chodzi o premiowanie tych ludzi, ale o pomoc dzieciom, które nie są winne temu, co robią ich rodzice. I jak wcześniej wspominałem, nie wiem, czy nie ma jakiś obiektywnych przeszkód, by rodzice tych dzieci zawarli związek małżeński.

Pamiętajmy też o jednej sprawie - Mojżesz zezwolił na rozwody, dopuścił je. Są one częścią prawa, które jest Prawem Bożym, a jednak Pan Jezus to zmienia, tłumacząc, że prawo to było dane ze względu na zatwardziałość serc ludzi. Zatem wynika z tego, że czasem Bóg dopuszcza mniejsze zło, by uniknąć czegoś gorszego. A papież, w sprawach wiary, ma na pewno światło Ducha Świętego. Zatem, być może, to jest właśnie to, czego na dzisiejsze czasy Kościół potrzebuje. Choć jasne jest też i to, że nie zawsze papież wybiera to, co jest najlepsze - w sprawach tego typu praktyk jest on omylny jak każdy inny czlowiek.

Owszem, teraz dopuszcza się nawet rozwód kościelny. O ile mi wiadomo jest go nawet łatwiej uzyskać niż normalny. Oczywiście niektórzy się mogą oburzyć że to nie rozwód, tylko unieważnienie, a to co innego... Tylko czy jest praktyczna różnica między rozwodem a unieważnieniem? Może tylko to, że można Komunie przyjmować. Ale rozwodnikom nie chce się unieważnić małżeństwa, najwyraźniej wygodniej im żyć w grzechu śmiertelnym. Trzeba tylko zmienić nauczanie/praktykę/interpretacje* i w ten sposób zagłuszyć wyrzuty sumienia.

Wybacz, ale dyskutując tu starajmy się trzymać faktów. Oburzenie bowiem wywołuje to, że Ty te fakty tak łatwo tu przekręcasz.

Nie ma znaczenia, co jest łatwiej uzyskać, a z tego co wiem, proces mający na celu stwierdzenie nieważności małżeństwa trwa lata, więc też nie jest prawdą, że to takie proste. To jednak drobnostka, ważne jest co innego: Ważne jest to, że proces ten zajmuje się tylko sytuacją jaka była w dniu zawarcie tego małżeństwa.

Także argument, że "dziś jest wiele unieważnień" nie ma zbyt wielkiej wagi, bo jest ku temu dość istotna przyczyna: Dziś wiele małżeństw jest zawieranych nieważnie, czyli w oczach Boga nie są zawierane w ogóle - mimo zewnętrznej formy zawarcia tego związku. Wystarczy, że narzeczeni z założenia wchodzą we wspólne życie z postanowieniem, że będą stosowali środki antykoncepcyjne - to już może być wystarczający powód o orzeczeniu nieważności małżeństwa, a o ile wiem, to dziś bardzo wielu młodych ludzi właśnie tak zaczyna.

/edit/ I jeszcze jedna ważna uwaga: Jak słusznie zauważył poniżej Paradoks, nie ma czegoś takiego jak "unieważnienie małżeństwa". Unieważnienie małżeństwa byłoby rzeczywiście "rozwodem kościelnym", ale w Kościele nie ma ani rozwodów, ani unieważnień, poza jednym wyjątkiem: Poza przypadkiem znanym jako "Przywilej Pawłowy", dotyczącego małżeństwa naturalnego, zawartego między nieochrzczonymi osobami, z których jedna już w trakcie małżeństwa zostaje katolikiem. Ale to już jest zupełnie inne zagadnienie.

[Paradoks]

Mała ale dość istotna uwaga: nie ma czegoś takiego jak unieważnienie małżeństwa. Możliwe jest tylko stwierdzenie nieważności małżeństwa. Różnica jest dość fundamentalna.

[hiob]

Mała ale dość istotna uwaga: nie ma czegoś takiego jak unieważnienie małżeństwa. Możliwe jest tylko stwierdzenie nieważności małżeństwa. Różnica jest dość fundamentalna.

Oczywiście, masz rację, wyraziłem się mało precyzyjnie, by nie powiedzieć błędnie. Odpowiadając Anteasowi przejąłem jego wyrażenie bez głębszego zastanowienia się nad jego treścią. Kościół nie może unieważnić prawnie zawartego, ważnego małżeństwa, może jedynie orzec, że małżeństwo nigdy nie było zawarte, jeżeli tak było w istocie. Poprawiłem swój powyższy wpis, by był on jasny i jednoznaczny.

[Twin]

Mówiłem o Kościele ogólnie, a nie jego naukach. Ale niech Ci będzie. Np stosunek do kary śmierci.

Akurat to jest nienajlepszy przykład bo z tego co wiem Kościół w swojej nauce nigdy nie określał się jako zwolennik kary śmierci trudno więc teraz mówić o zmianie kiedy określa siebie jako jej przeciwnika. Popieranie zniesienia kary śmierci można potraktować własnie jako wspomnianą przez Ciebie ewolucję. Nie ma ani zakazu ani nakazu kary śmierci w Ewangelii. W dawniejszej kulturze stosowano ją dość powszechnie ale obecnie doszliśmy do wniosków, że i tak nie spełnia ona swojej roli wychowawcy/straszaka jaką w niej pokładano i w związku z tym nie ma sensu jej stosować. Ani jednej, ani drugiej postawy Biblia nie potępia. Z cudzołóstwem już tak nie jest.

Ewolucja i rewolucja mogą wprowadzić ta samą zmianę, tyle że ewolucja może dokonać tego w sposób niezauważalny (bo rozciągnięty w czasie).

Nie wydaje mi się. W przypadku zmian w kierunkach przeciwnych prawom Boga zawsze następuje konkretny moment przekroczenia granicy i można go określić w czasie. Można też co najwyżej udawać, że się tej granicy nie widzi albo zostać tak przysposobionym/wychowanym aby jej nie widzieć. Co nie oznacza, że takiej granicy nie ma. Ewolucja w tym temacie to, przynajmniej moim zdaniem, podążanie w jednym kierunku, rewolucja to obranie kierunku odmiennego. Wątpię aby te dwie rzeczy mogły doprowadzić do tego samego celu.

A co ww. cytatów, to wszystko zależy od ich interpretacji. A tą Kościół zawsze może zmienić (najlepiej ewolucyjnie).

Jak wyżej. Ewolucja nie może przekreślać tego co było wcześniej a rewolucja nie wchodzi w grę w przypadku nauki Kościoła.

[Poet of de Fall]

Mówiłem o Kościele ogólnie, a nie jego naukach. Ale niech Ci będzie. Np stosunek do kary śmierci.

Akurat to jest nienajlepszy przykład bo z tego co wiem Kościół w swojej nauce nigdy nie określał się jako zwolennik kary śmierci...

Możliwe. Ale Biblia w wielu miejscach nakazuje stosowanie kary śmierci.

A co ww. cytatów, to wszystko zależy od ich interpretacji. A tą Kościół zawsze może zmienić (najlepiej ewolucyjnie).

Jak wyżej. Ewolucja nie może przekreślać tego co było wcześniej a rewolucja nie wchodzi w grę w przypadku nauki Kościoła.

Nie mówię o tym, co Kościół powinien robić, a o tym co może zrobić.

[Marek MRB]

1. Kościół ani wcześniej, ani teraz nie zakazuje bezwzględnie, ani nie nakazuje kary śmierci
2.
W Katechizmie (aktualnym) wyrazona jest wątpliwość, czy aby jeszcze teraz, przy obecnych możliwościach i rozwoju społecznym, KS jest konieczna:
Istotnie dzisiaj, biorąc pod uwagę możliwości, jakimi dysponuje państwo, aby skutecznie ukarać zbrodnię i unieszkodliwić tego, kto ją popełnił, nie odbierając mu ostatecznie możliwości skruchy, przypadki absolutnej konieczności usunięcia winowajcy "są bardzo rzadkie, a być może już nie zdarzają się wcale".
Nie ma więc mowy o zmianie nauki: po prostu jest ocena bieżącej sytuacji.

3
Last but not least: Nauczenia o karze śmierci nie jest dogmatyczne (a więc niekoniecznie takiego, co do którego mamy pewność)